Siber Güvenlik Kanunu Teklifi Meclis’ten geçti: Veri sızıntısını haberleştirmeye ceza mı geliyor? Özel yaşamın gizliliği hedefte mi?

Bu yasa ile, 8 Ocak’ta kurulan Siber Güvenlik Başkanlığı’nın fonksiyonları net bir şekilde tanımlanacak.

Öngörülen kanun ile, kamu kurumları ve kritik altyapı kuruluşlarının siber dayanıklılığının artırılması amaçlanmakta.

BBC Türkçe’nin haberine göre, hükümet yetkilileri bu düzenlemeyle “siber güvenlik yapısının daha ileri bir seviyeye taşınacağını” vurguladı.

Ancak, gazeteciler ve insan hakları savunucuları, teklifin bazı bölümlerinin belirsiz olduğunu ve ifade özgürlüğüne darbe vuracağını ifade ediyor.

İfade Özgürlüğü Derneği (IFÖD), bu düzenlemenin “denetlenemeyen bir sistem” yaratabileceği uyarısında bulundu.

CHP’li Tanrıkulu: “Siber güvenlik yasası, kişisel hayata müdahale aracı olarak kullanılacak”

CHP’li Bülbül: “Bu teklif, ifade özgürlüğünü ve mahremiyeti tehdit ediyor”

Siber Güvenlik Başkanlığı’nın görevleri neler?

Kanun teklifi, Türkiye’nin siber güvenlik stratejisini geliştirmek amacıyla bir Siber Güvenlik Kurulu kurulmasını da önermektedir.

Kurulun, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, çeşitli bakanlar, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı, Savunma Sanayii Başkanı ve Siber Güvenlik Başkanı’nın katılımıyla toplanması öngörülüyor.

Teklif ayrıca yeni kurulan Siber Güvenlik Başkanlığı’nın yetki ve sorumluluklarını belirlenecektir.

Başkanlık, siber tehditlerle mücadele, siber tehdit istihbaratı toplama ve zararlı yazılımların incelenmesi gibi görevleri üstlenecek.

Başkanlığın üstleneceği görevler arasında şunlar bulunuyor:

• Kritik altyapı ve bilgi sistemlerinin siber dayanıklılığını artırmak
• Siber saldırılara karşı koruma sağlamak
• Zafiyet tespiti ve sızma testleri yapmak
• Siber tehdit istihbaratını toplamak ve paylaşmak

Ömer İleri, mevcut siber güvenlik politikalarının farklı bakanlıklar arasında dağıldığını belirterek, ondan sonra Siber Güvenlik Başkanlığı’nın merkezî bir otorite olarak stratejileri belirleyeceğini ifade etti.

Hangi yetkiler tartışmalı?

Siber Güvenlik Başkanlığı’na çeşitli resmi kurumların veri envanterlerini tutma, risk analizi yapma ve güvenlik önlemleri alma yetkisi tanınmaktadır.

Yasaya uyum sağlamak için görevlilere, belirli hallerde elektronik verileri inceleme ve kopyalama yetkisi, ayrıca konut ve ofislerde arama yapma hakkı da verilmektedir.

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), bu yetkilerin gazetecilerin veri güvenliğini ve kaynak gizliliğini tehdit ettiğini vurguladı, düzenlemenin “halkın haber alma hakkını” asosyal bir biçimde hedef aldığını savundu.

Ömer İleri, kamu kurumlarının denetimlerinin mahkeme kararı olmaksızın yapılabileceğini, bireyler için ise mahkeme onayına dûru bir denetim mekanizması olacağını belirtti.

İleri, zamanlamaya dayalı kritik durumlarda kurumun kendi inisiyatifiyle denetimler yapabileceğini söyledi.

Teklifte öngörülen cezalar neler?

Teklifin 16. ve 17. maddeleri, bazı suçlara yönelik ağır cezalar içermektedir.

Bunların arasında Türkiye’nin “siber alanındaki ulusal gücüne” yönelik siber saldırı düzenleyen veya bu tür verileri paylaşanlara 15 yıla kadar hapis cezası verilmesi yer alıyor.

Ayrıca, yetkililerin talep ettiği bilgi, belge, donanım, yazılım ve verileri vermeyen kişi ve kuruluşlara üç yıl hapis ve 1.500 güne kadar adli para cezası uygulanabilecektir.

Veri sızıntısı ile ilgili düzenleme neden eleştiriliyor?

Kanun teklifindeki Siber Güvenlik Başkanlığı’nın yetkileri ve cezaların belirsizliği dışında, veri sızıntılarına yönelik bir düzenlemenin getirilmesi tartışmalara yol açtı.

TBMM’deki teklif metnine göre, 16. Madde’nin 5. Fıkrası şöyledir:

“Siber ortamda veri sızıntısı olmadığı halde bu yönde bir algı oluşturarak, kişi ya da kuruluşları hedef alanlara iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.”

TGS, “algı oluşturmak” ifadesinin komisyon sürecinde “veri sızıntısı yapılmış gibi içerik oluşturma” şeklinde değiştiğini belirtti.

‘Temel hakların ihlal riski yüksek’

BBC Türkçe’ye konuşan TGS Ankara Şubesi Başkanı Sinan Tartanoğlu, bu ifadedeki değişikliğin veri sızıntılarına dair haberlerin hedef alınma ihtimalini artırdığını ve bu durumun ifade özgürlüğü açısından riskler taşıdığını ifade etti.

Tartanoğlu, “Değişiklik yeterli değil, asıl sorun devam ediyor” dedi ve ekledi:

“İçerik ibaresinin varlığı, basın ve ifade özgürlüğü açısından daha yoğun bir tehdit oluşturuyor.”

IFÖD, açıklamasında “Belirlenmiş denetim otoritelerinin talimatlarına uymayanların cezalandırılmasını öngören bu maddeler, keyfi uygulamaların önünü açmaktadır” şeklinde değerlendirmede bulundu.

Dernek ayrıca “Yasa kapsamında belirlenen cezaların orantısızlığı, hukuk devleti ilkeleriyle çelişmekte ve bireylerin temel haklarını ihlal etme riski taşımaktadır” ifadelerini kullandı.